ASIL EDREMİT ÖREN'DİR

Asıl Edremit Ören’dir. Evet, yanlış duymadınız. Zaten Ören’in antik adını tabelalarda görenlerin gayetle içten bildikleri gerçek bu işte: Adramytteion, yani Edremit. İsmini komşu şehre kaptırsa da Ören’in tarihsel önemi yadsınamaz. Yıllardır sürdürülen ve hala süren kazı çalışmaları da bu gerçeği ortaya koyuyor.

Adramytteion antik çağ tarihçileri tarafından gelişmiş yerleşimleri olan bir bölge olarak tanımlanıyor ve aslen bugünkü Ören bölgesinde kuruluydu. Yani bir kez daha, gerçek Edremit aslında körfeze de adını veren şehir değil, adından da anlaşıldığı üzere Ören'dir.

Adramytteion’un kuruluş tarihi kesin olmamakla birlikte en çok kabul gören tez, Lidyalılar döneminde, MÖ 6. yüzyılda Lidya kralı Alyates’in oğlu Adramys tarafından kurulduğu. Ancak bu tarihten öncesinde de oldukça eskiye tarihlenen yerleşimler olduğu bilinmekte.

Adramytteion bir liman kentiydi. Yüzyıllar boyunca Havran Çayı (Eunos ) ve Karıncadere’nin (Ollios) taşıdığı alüvyonlar bugünkü farklı yapıyı doğurmuş. Çalışmalara göre Ören yükseltisinin tümü, antik çağlarda karaya bağlı bir yarımada idi.

Bu bilginin bana ne faydası var demeyin. Yıllardır büyük şehirlerden Ören’e göçen nüfus hiç de az değil. Üstelik de bu göç etme konusunda tarihteki hemşerileriyle bir anlamda aynı kaderi paylaşıyorlar / paylaşıyoruz.

Adramytteion’un MÖ 4. yüzyıldan beri özerk bir şehir devleti olduğu kendi lejantıyla sikke darp etmesinden anlaşılabiliyor. Ayrıca kendi kent meclisine de sahip.

Antik yazar Pausanias’ın anlatımına göre , Satrap Pharnakes MÖ 422’de Atinalıların adalarından sürdüğü Delosluları Adramytteion’a yerleştiriyor. Şimdi göç / sürgün geçmişimizin paralellliği daha net anlaşılmıştır sanıyorum. Evet, o dönemde bu bir mecburi göçtü, günümüzde ise kendi isteğimizle geliyoruz sanıyoruz. Ama neden geldiğimizi biraz daha iyi düşünüp kendimize itiraf edince aslında bunun da bir nevi gönüllü sürgün olduğunu idrak edebiliriz sanırım.

Adramytteion, Roma Dönemi’nde de Anadolu’nun önemli merkezlerinden birisi olmaya devam ediyor.

Meşhur Haçlı Seferleri’nde de bölgenin adı geçiyor. Hem de önemli bir savaşta. 1205’teki Adramytteion Savaşı’nda Bizans ordusuyla Latinler, burada savaşmış ve Bizans orduları yenilmiş. Kent, 1205 yılından 1211 yılına kadar Latinlerin elinde kalmış.

Evet, işte böyle... Yakın tarihiyle ilgili yazı da yakında gelecek.

Ören’i seviyoruz.

Kaynak: adramytteion.org/